آنژیوگرافی (کاتتریسم) چیست؟
نوعی روش تصویربرداری برای بررسی تنگی و انسداد در عروق شریانی قلب می‌باشد. طی آن با وارد کردن یک کاتتر (لوله باریک و منعطف) از شریانی در مچ دست یا کشاله ران ماده حاجب (ید دار) به داخل عروق تزریق و عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام می‌شود. طی آنژیوگرافی (کاتتریسم) امکان بررسی سایر بیماری‌های قلبی از جمله بیماری‌های عضله قلب، دریچه‌ها و نیز بیماری‌های مادرزادی نیز وجود دارد.
آنژیوپلاستی چیست؟
در پروسه‌ای مشابه آنژیوگرافی، عروقِ دچار تنگی یا انسداد با استفاده از بالون و استنت بازگشایی می‌شوند.
آمادگی‌های قبل از آنژیوگرافی/آنژیوپلاستی
1- شب قبل دوش گرفته، از نیمه شب (4 تا 6 ساعت قبل از آنژیوگرافی) ناشتا باشید. داروهای خود را میتوانید صبح زود با مقدار کمی آب بنوشید.
2- اگر دیابتیک هستید در مورد چگونگی مصرف انسولین و داروهای ضد قند از پزشک خود سوال کنید (ممکن است کاهش دوز یا قطع برخی از آنها لازم باشد).
3- اگر داروهای ضد انعقاد از جمله وارفارین، ریواروکسابان، اپیکسابان و ... را مصرف می‌کنید حتما این موضوع را به پزشک یادآوری و در مورد نحوه مصرف آنها سوال کنید (اغلب این داروها لازم است در یک فاصله زمانی مشخص قبل از آنژیوگرافی قطع شوند).
4- ممکن است لازم باشد داروهای خاصی را در روزهای قبل از آنژیوگرافی با نظر پزشک خود مصرف نمایید (داروهایی مانند پلاویکس، تیکاگرلور، آسپرین و ...).
5- بهتر است ناحیه مشخص مچ دست راست و کشاله ران پای راست از موهای زائد پاک شود (در منزل یا بیمارستان)
6- سابقه حساسیت دارویی (آسپرین، آنتی‌بیوتیک‌ها، ماده حاجب و ...) را متذکر شوید.
7- لیستی از داروهای مصرفی در منزل تهیه و آن را صبح روز آنژیوگرافی به پزشک و پرستار ارائه کنید.
8- سابقه بیماری‌های قبلی خود از جمله آسم، مشکلات خونریزی، بیماری‌های کلیوی، بدخیمی‌ها و ... را متذکر شوید.
اطلاعاتی در مورد انجام آنژیوگرافی
آنژیوگرافی/آنژیوپلاستی نیازی به بیهوشی ندارند اما معمولا مقدار کمی آرامبخش بلافاصله قبل از آن به شما خورانده یا تزریق خواهد شد تا حین بی‌حسی موضعی، رگ‌گیری و پس از آن آرامش کافی داشته باشید.
در تمام طول آنژیوگرافی آرام و بی‌حرکت باشید و به دستورات پزشک، گوش فرا دهید.
کمی احساس داغی، گر گرفتگی، فشار یا طپش قلب، طبیعی است. در صورتی که درد یا احساس غیر طبیعی قابل توجه دارید آنرا به پزشک اطلاع دهید. ممکن است پزشک از شما بخواهد نفس عمیق کشیده و حبس کنید یا چند سرفه کنید.
مراقبت‌های پس از آنژیوگرافی/آنژیوپلاستی
1- پس از پایان آنژیوگرافی، محل رگ‌گیری با استفاده از فشار یا بانداژ مخصوص بسته می‌شود. این کار ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
2- شما به بخش ریکاوری منتقل می‌شوید و ممکن است همان روز ترخیص گردید یا طبق نظر پزشک یک یا چند روزی بستری بمانید.
3- معمولا ظرف مدت 30 دقیقه یا بیشتر، بسته به نظر پزشک، میتوانید مصرف مایعات و در صورت تحمل غذای جامد را شروع کنید.
4- شما بایستی حداقل به مدت یک ساعت (آنژیوگرافی از راه دست) و 6 تا 7 ساعت (آنژیوگرافی از کشاله ران) در تخت بی‌حرکت بمانید. در مورد آنژیوپلاستی این زمان طولانی‌تر خواهد بود. چگونگی شروع به حرکت توسط پزشک و پرستار به شما اطلاع داده خواهد شد.
5- هر گونه احساس غیرطبیعی از جمله درد در قفسه سینه، احساس خونریزی و تورم و درد در ناحیه رگ‌گیری را سریع اطلاع دهید.
6- قبل از ترخیص، نحوه مصرف داروها توسط پزشک و پرستار به شما یادآوری می‌شود.
7- پس از ترخیص به اندازه کافی مایعات بنوشید.
8- در مورد حمام کردن، میزان فعالیت در روزهای آتی، زمان برگشت به کار و فعالیت روزانه سوال کنید.
9- در صورتی که از راه دست آنژیوگرافی شده‌اید تا 48 ساعت از کار سنگین با دست خود پرهیز کنید. در صورتی که از کشاله ران آنژیوگرافی شده‌اید تا یک هفته از فعالیت‌های سنگین و فعالیت‌های ورزشی شدید بپرهیزید. مقدار کمی خونمردگی، تورم و درد در ناحیه ممکن است طبیعی باشد.
برخی روشهای تشخیصی و درمانی ممکن است دارای روشی کاملا متفاوت باشند که اطلاعات در این مورد توسط پزشک به شما داده خواهد شد.
